MAARSCHALKERWEERD & ZOON

Alkmaar - RK St. Dominicuskerk

Bodegraven - RK St. Willibrorduskerk

home >orgeloverzicht

afbeelding 1: situatie 1975

afbeelding 2: situatie rond 1984

afbeelding 3: situatie 2011

Gezocht

· Foto's van de speeltafel en het orgelinterieur in Alkmaar

Geschiedenis

Op 16 augustus 1897 wordt het nieuwe Maarschalkerweerd-orgel in de RK St. Dominicuskerk in Alkmaar ingewijd. Het instrument kost zonder kast fl. 6.800. In 1907 wordt de Gemshoorn 2' op het tweede klavier vervangen door een Voix Celeste 8' door de firma Vermeulen uit Alkmaar en later de Violin(o) 8' door een Prestant 4'. In 1918 wordt een electrische windmachine geplaatst en in 1919 wordt het instrument schoongemaakt en wordt de originele speeltafel vervangen. In 1922 worden de laden van de tweede klavier in een zwelkast geplaatst. In 1939 wordt de pneumatische tractuur vervangen en in 1954 wordt deze vervolgens omgebouwd naar het electro-pneumatische systeem. Hierbij worden de beide zijtorens anderhalve meter naar voren verplaatst, terwijl de middenkas tegen de achtermuur wordt gezet om meer ruimte voor het zangkoor te creëren. De speeltafel wordt vanuit de kerk gezien rechts opgesteld. Halverwege de jaren ’70 wordt de kerk gesloten. In 1984 worden door de firma Adema-Schreurs frontdelen en pijpwerk in het 'nieuwe' orgel voor de Willibrorduskerk in Bodegraven verwerkt. De speeltafel en een deel van het pijpwerk verhuizen naar het Vermeulenorgel in de St. Josephkerk in Alkmaar, dat in 2006 wordt afgebroken en verkocht.

Dispositie 1897

· Kastontwerp: mogelijk Pierre Cuypers

· Pedaal C-d': Subbas 16 vt, Octaafbas 8 vt, Open Fluit 4 vt, Bazuin 16 vt

· Manuaal I C-f''': Bourdon 16 vt, Prestant 8 vt, Roerfluit 8 vt, Fluit travers 8 vt, Octaaf 4 vt, Roerfluit 4 vt, Quint 3 vt, Octaaf 2 vt, Mixtuur III-VI, Cornet V D, Trompet 8 vt

· Manuaal II C-f''': Salicionaal 8 vt, Holpijp 8 vt, Viola di Gamba 8 vt, Violino 8 vt, Fluit-dolce 4 vt, Gemshoorn 2 vt

· Koppels: P+I, P+II, I+II

· Crescendokast: -

· Speelhulpen: onbekend

· Tractuur: pneumatische membraamladen

· Windvoorziening: één magazijnbalg, één schepbalg, drie régulateurs; winddruk speeltractuur 110 mm, pedaal 92 mm, manualen 85 mm

· Bijzonderheden: het metalen labiale pijpwerk is door Adema Leeuwarden naar Maarschalkerweerd-mensuren vervaardigd, behalve de Violino 8 vt (die zelf wordt vervaardigd), alsmede de Fluit travers 8 vt, de Viola di Gamba 8 vt en de Gemshoorn 2 vt, die bij Laukhuff worden betrokken; Roerfluit 8 vt & Fluit travers 8 vt: C-H gecombineerd; Salicionaal 8 vt & Viola di Gamba 8 vt: C-H gecombineerd; Holpijp 8 vt & Violino 8 vt: C-H gecombineerd; Octaaf 8 vt, Prestant 8 vt, Salicionaal 8 vt gedeeltelijk in het front

Dispositie 1984

· Kastontwerp:

· Pedaal C-d': Subbas 16 vt, Fluit 8 vt, Bourdon 4 vt, Fagot 16 vt

· Manuaal I C-g''': Bourdon 16 vt, Prestant 8 vt, Holpijp 8 vt, Salicionaal 8 vt, Fluit harmoniek 8 vt, Octaaf 4 vt, Octaaf 2 vt, Mixtuur II-VI, Cornet V D, Trompet 8 vt

· Manuaal II C-g''': Bourdon 8 vt, Viola 8 vt, Voix caelestis 8 vt, Fluit harmoniek 4 vt, Piccolo 2 vt, Trompet harmoniek 8 vt, Fagot-Hobo 8 vt, Klarinet 8 vt, Vox humana 8 vt, Klaroen 4 vt

· Koppels: P+I, P+II, I+II

· Crescendokast: Manuaal II

· Speelhulpen: Combinatieregisters Groot Orgel, Combinatieregisters Reciet, Lumen, Calcant

· Tractuur: mechanische sleepladen

· Winddruk: onbekend

· Bijzonderheden: -

Bronnen

· Bedrijfsarchief firma Maarschalkerweerd & Zoon

· Het Orgel, 15 september 1897

· http://www.edvanaken.nl/: Info van Aart de Kort 26-09-2001; Eck, Ton van; Ingebruikname brochure Adema-orgel St.-Willibrorduskerk te Bodegraven

· www.orgbase.nl: Eck, Ton van; Het orgel in de St. Willibrorduskerk te Bodegraven;  Bodegraven, 28 juni 1984; Jongepier, Jan; Orgelbouwnieuws -Bodegraven, St. Willibrorduskerk, in: Het Orgel, jrg. 80 nr. 11, november 1984; Kroniek : 28 juni 1984. - In: De Mixtuur, nr. 49, maart 1985; Website Adema's Kerkorgelbouw

· Afb. 1: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Licentie: Creative Commons CC BY-SA 4.0

· Afb. 2: © Flentrop Orgelbouw

· Afb. 3: Piet Bron

 

eerste versie: 01-01-2005, laatste wijziging: 14-04-2020

 

© Philip van den Berg