MAARSCHALKERWEERD & ZOON

Geervliet - Hervormde Kerk

Bergeijk ‘t Hof - RK St. Petruskerk

afbeelding 1: situatie Geervliet

afbeelding 2: situatie 1968

afbeelding 3: situatie 2015

Geschiedenis

In 1902 levert de firma Maarschalkerweerd & Zoon een nieuw pneumatisch éénklaviers orgel in een statige rococo-kast voor de Hervormde Kerk van Geervliet. Het kost fl. 2.500 en wordt geschonken door Hendrik Marius Preuijt, de zoon van de locale burgemeester Jan Dirk Preuijt. Ergens eind jaren '70, begin jaren '80 raakt het orgel in ongebruik, worden de windladen weggegooid en worden daarna de kast en het pijpwerk opgeslagen bij de orgelmaker Slooff. De magazijnbalg zou zijn verkocht aan Mense Ruiter. Sloof integreet meubel en pijpwerk in een nieuw, op Maarschalkerweerd & Zoon geïnspireerd twee manuaals mechanisch orgel voor de RK St. Petruskerk in Bergeijk 't Hof. Daar wordt het in 2001 feestelijk in gebruik genomen. Adviseur bij dit lovenswaardige project is Jos Laus.

Dispositie 1902

· Kastontwerp: 1902, architect onbekend

· Pedaal C-d': Subbas 16 vt

· Manuaal I C-f''': Bourdon 16 vt, Prestant 8 vt, Roerfluit 8 vt, Gamba 8 vt,, Octaaf 4 vt, Fluit dolce 4 vt, Woudfluit 2 vt, Mixtuur-Cornet II-III B/D, Trompet 8 vt

· Koppels: P+M

· Crescendokast: -

· Speelhulpen: afsluiter voor alle registers behalve Subbas 16 vt, Roerfluit 8 vt, Gamba 8 vt, Fluit dolce 4 vt

· Tractuur: pneumatische membraamladen

· Windvoorziening: één magazijn balg, één schepbalg, één régulateur; windruk speeltractuur 110 mm, régulateur 90 mm

· Bijzonderheden: Bourdon 16 vt transmissie van Subbas 16 vt; Prestant 8 vt C-Cis zink, achter front, D-a in front rest op lade; Gamba 8 vt doorlopend; Mixtuur II-II bas C-h, C: 1 ¹/₃ vt - 1 vt, E: 2 vt -1 ¹/₃ vt, g: 2 ²/₃ vt - 2 vt - 1 ¹/₃ vt; Cornet III discant vanaf c': 4 vt - 2 ²/₃ vt - 1 ³/₅ vt

Dispositie 2001/2005/2013

· Pedaal C-f': Subbas 16 vt, Octaafbas 8 vt, Gedekt 8 vt, Basson 16 vt

· Manuaal I C-g''': Bourdon 16 vt, Prestant 8 vt, Roerfluit 8 vt, Fluit Travers 8 vt, Octaaf 4 vt, Fluit dolce 4 ct, Octaaf 2 vt, Mixtuur II-III, Cornet III D, Trompet 8 vt

· Manuaal II C-g''': Vioolprestant 8 vt, Holpijp 8 vt, Viola di Gamba 8 vt, Voix céleste 8 vt, Flûte octaviante 4 vt, Woudfluit 2 vt, Basson-Hobo 8 vt

· Koppels: P+I, P+II, I+II

· Crescendokast: II

· Speelhulpen: tremolo, calcant

· Tractuur: mechanische sleepladen

· Windvoorziening: één magazijnbalg, windruk: manuaal 80 mm; 2013: eigen balg voor pedaallate, winddruk 100 mm

· Bijzonderheden: Bourdon 16 vt C-A op aparte moteurslade; additioneel pijpwerk: 2001: Subbas 16 vt (Maarschalkerweerd), Octaafbas 8 vt (Maarschalkerweerd), Basson 16 vt (nieuw), Octaaf 2 vt (nieuw), Trompet 8 vt (nieuw), Voix céleste 8 vt (Maarschalkerweerd Gamba 8 vt 1869 St. Jacobusskerk Enschede); Flûte octaviante 4 vt (van den Bijlaard), Basson-Hobo 8 vt (nieuw); 2005: Gedekt 8 vt; 2013: Basson 16 vt (metalen bekers vervangen door houten exemplaren)

Bronnen

· Bedrijfsarchief firma Maarschalkerweerd & Zoon

· Fidom, Dr. Hans (eindred.); Encyclopedie Het historische orgel in Nederland, Deel 14 1902-1910; Amsterdam: Stichting NIvO, 2010

· Heijden, Paul van der, Zweers, Dick, Laus, Jos; Een geschenk voor een 1000-jarige: Het Maarschalkerweerd-orgel in de Bergeijkse Hofkerk; Bergeijk, Stichting Oude Kerk, 2001

· Orgbase.nl van Piet Bron

· Brabantse Orgelfederatie

· Afb. 1: onbekend

· Afb. 2: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Licentie: Creative Commons CC BY-SA 4.0

· Afb. 3: Fotograaf: Piet Bron

eerste versie: 08-09-2010, laatste wijziging: 03-04-2020